Ferrari’s hoogdagen in Spa-Francorchamps

Reeds vanaf zijn prille bestaan heeft “Il Cavallino Rampante” een speciale band vertoont met het prachtige nationale circuit van Francorchamps. Hier boekten de officiële Alfa Romeo’s van de Scuderia Ferrari in 1932 hun eerste buitenlandse zege tijdens de Grand Prix de Belgique des 24 Heures. Voor het eerst reden deze onder het teken van de beroemde “scudetto” van de Scuderia. In 1948 vierde de door Luigi Chinetti ingeschreven Ferrari 166 SC zijn intrede in de eerste naoorlogse editie van de Ardeense etmaalrace. Het jaar daarop volgde de eerste zege. Vandaag de dag is het beurt aan de 499P om de eer uit Maranello hoog te houden in het FIA-WEC! Een behoorlijke uitdaging en zeker een hele verantwoordelijkheid.

Sport

Misschien klinkt het wat ongewoon maar het merk met het stijgerende paard uit Maranello heeft zich regelmatig meer succesvol getoond in de lange afstandsracerij dan in de korte, Formule 1 sprintwedstrijden. De robuuste V12 Ferrari’s toonden zich duidelijk in hun sas in directe confrontaties met hun concurrenten als het om betrouwbaarheid en snelheid ging. De eerste maal dat een Ferrari naar Francorchamps afzakte was in 1948, een jaar na de oprichting van het merk. Luigi Chinetti, als directe afgevaardigde van Maranello, verscheen aan de start met een 166 SC die hij deelde met Louis Chiron. Slechte benzine met een bedenkelijk laag octaangehalte baarde problemen voor de leidende Ferrari die daardoor diende af te haken. Het jaar daarop werd dit rechtgezet met een schitterende zege in Spa. Een dubbelslag voor Chinetti die dat jaar ook al Le Mans op zijn naam schreef met een Ferrari 166 MM.

WK der Merken

In 1953 hield de FIA het “Wereldkampioenschap der merken” boven de doopvont, de toenmalige benaming voor de hedendaagse FIA-WEC, naast het “Wereldkampioenschap voor piloten”, de F1. Het seizoen ging van start met de 12 Uur van Sebring en op 25-26 juli stond de 24 uur van Spa-Francorchamps op de kalender als volgende wedstrijd na de 24 Uur van Le Mans. De Ardeense etmaalwedstrijd ontpopte in een zware strijd met drie 375 MM Berlinetta’s ingeschreven door de Scuderia Ferrari voor Hawtorn-Farina, Maglioli-Carini en Ascari-Villoresi, de Ferrari 225 Export van Tornaco-Wagner van Ecurie Francorchamps, de officiële Alfa Romeo 6C 3000CM van Fangio-Sanesi, de Aston Martin DB3 Coupé van Meyer - Fotheringham-Parker en een meute Jaguar C-Types die recentelijk nog op Le Mans domineerden. Het werd een geslaagde weerwraak voor de Scuderia. Het duo Hawtorn-Farina zegevierde aan het stuur van hun 375 MM berlinetta met ruime voorsprong op de Jaguars van Ecurie Ecosse en het privé ingeschreven exemplaar van Roosdorp-Ulmen. In ronde 22 ging Sanesi met de Alfa van de baan bij Blanchimont en diende op te geven. Door een defecte koppeling diende de Aston Martin na 83 ronden de strijd te staken.

Geen F1

Als compensatie voor de in 1957 geannuleerde Grote Prijs van België voor formule 1 wagens organiseerde de Belgische Koninklijke Automobielclub de “Grote Prijs van de RACB”, een internationale uithoudingswedstrijd voor sportwagens. Alle grote sterren (in die tijd namen de F1 piloten aan alle autosport disciplines deel) meldden zich present net als alle officiële fabrieksteams, op Maserati na, die in juni ook op Le Mans te vinden waren. Jacques Swaters, invoerder van Ferrari in België en medeoprichter van de Equipe National Belge kreeg van een 335 S, het ultieme superwapen uit Maranello, te pakken voor de wedstrijd waarmee Olivier Gendebien zou aantreden. De bolide werd traditioneel voor de wedstrijd in de nationale gele kleur gelakt. Er werd veel verwacht van het Amerikaanse opkomend talent Masten Gregory die zich present meldde met zijn Ferrari 290 MM. Ook Jack Brabham verscheen aan de start met zijn persoonlijke Ferrari 500 TRC. Aston Martin schreef een trio DBR1s in; een voor Tony Brooks, een tweede voor Roy Salvatori en de andere voor Cunningham-Reid die niet in de wedstrijd kon aantreden wegens een ongeval tijdens de kwalificaties. De fabriekswagens werden geflankeerd door twee privé inschrijvingen van het type DB3-S, elk gepiloteerd door de gebroers Whitehead.

Uiteraard werd er weer veel verwacht van de Jaguar D-Types die zowel de 24 Uur van Le Mans als de 12 van Reims op hun naam schreven. De Britse bolides werden vertegenwoordigd door onder andere de semi-officiële Ecurie Ecosse en vele privé renstallen waaronder een tweetal ingeschreven exemplaren door de Equipe Nationale Belge. Er ontspon meteen een bijzonder spannende wedstrijd. Gendebien realiseerde de beste tijd tijdens de kwalificaties en vertrok dus vanuit pole positie. Spijtig genoeg toonde de twaalfpitter van de 335 S zich nukkig na het startsein waardoor Olivier pas op een rampzalige 24ste positie terechtkwam. Brooks kende daarentegen een feilloze start en nam onmiddellijk de leiding van de wedstrijd, op zijn beurt gevolgd door de Ferrari van Gregory. Inmiddels haalde Gendebien alles uit de kast om zijn verloren posities zoveel mogelijk terug te winnen. De tweede ronde bevond de gele Ferrari zich reeds in vijfde stelling! Een ronde later bemachtigde hij een derde plaats! Vijf ronden later moest de uitstekend rijdende Masten Gregory eraan geloven. Olivier naderde op 27 s van Brooks.

De spanning viel te snijden. Wanneer zou de gele Ferrari de Aston verschalken? Er gebeurde niets! Erger nog. Gendebien dook de pits in om zijn linkse achterband te laten vervangen wegens een losgekomen loopvlak. Opnieuw zette Olivier de achtervolging in tegen een hels tempo. Op dat moment toonde hij zich tot 7 s per ronde sneller dan Brooks. Toch iedereens grote verbazing dook de gele Ferrari de 14de ronde opnieuw de pits in… voor een loskomend loopvlak van het linkse achterwiel. Na vervanging vervolgens gaat Gendebien opnieuw in de aanval. Daarbij behaalde hij een gemiddelde van 203,202 km/h en brak hij Juan Manuel Fangio’s absolute ronderecord van de piste, gevestigd met een F1! Niemand kon het geloven maar de 26ste ronde stelde zich voor de derde maal een probleem met een losgekomen loopvlak van de linkse achterband. Ditmaal was alles tevergeefs. Na de bandenwissel hiel de Belgische kampioen het voor bekeken en stelde een derde plaats veilig na de Ferrari van Gregory en winnaar Tony Brooks.

1963

Voor het eerst na tien jaar telde de wedstrijd op het circuit van Francorchamps terug mee voor het Wereldkampioenschap der Merken. Ondanks een bijzonder sterk startveld domineerde Willy Mairesse soeverein aan het stuur van de Ferrari 250 GTO, ingeschreven door de Equipe National Belge, de 500 km van Francorchamps. Ook het jaar daarop bleken de bolides uit Maranello oppermachtig. Aan het stuur van zijn 250 GTO/64 versloeg Mike Parkes zijn merkgenoten en de opvallend sterk presterende AC Cobra Daytona van Phil Hill, auteur van de snelste ronde. In 1965 had voor de laatste maal de 500 km van Francorchamps plaats waarbij ditmaal niet enkel GT’s maar ook sportwagens en prototypes werden toegelaten. Willy Mairesse herhaalde zijn schitterende prestatie van twee jaar ervoor. Met een door Ecurie Francorchamps ingeschreven 250 LM verraste hij zijn naaste belagers met een prachtige zege.

1000 km

Vanaf 1966 verdubbelde de afstand van de wedstrijd die sindsdien logischerwijze tot de 1000 km van Francorchamps werd herdoopt. Na een pole verzilverden Parkes-Scarfiotti hun uitstekende prestatie in een prachtige overwinning aan boord van de Ferrari 330 P3. Zij domineerden de zware Ford coalitie die met een MKII en drie GT40s de volgende vier posities innamen. Het jaar daarop ontstond van bij de start een zwaar duel tussen de Mirage M1 van Jacky Ickx en de Ferrari P412 van Willy Mairesse. In het heetst van de strijd verloor Mairesse de controle over het stuur en schoof met de Ferrari van de spekgladde piste.

Met hun 3de plaats redde de tandem Lucien Bianchi-Richard Attwood met hun P412 de eer van Maranello. In 1968 nam Ferrari voor de eerste maal sinds het ontstaan van het WK niet deel. Pas in ’69 meldde Ferrari zich weer present. De 312P van Rodriguez-Piper haalde net niet de overwinning dat jaar op Spa. De twee volgende jaren bleken opnieuw bijzonder hard wegens de concurrentie van de almachtige Porsche 917. Toch verloor “Il Cavallino” het duel in 1970 nipt door de magere rondetijden van John Surtees die de duimen moest leggen voor de toptijden van zijn ploegmaat Jacky Ickx met de officiële 512S. Na enkele magere jaren domineerden de rode bolides uit Maranello opnieuw het “Wereldkampioenschap der Merken” in 1972. Dat jaar wonnen Brian Redman en Arturo Merzario de 1000 km van Spa-Francorchamps met hun 312PB.

Super-Ickx

1973, het jaar dat de oliecrisis uitbrak, zou het laatste jaar worden dat Ferrari officieel zou deelnemen aan het “WK Uithouding”. Een kwestie om zich volledig te concentreren op het Wereldkampioenschap voor Piloten, aka de Formule 1, zo luidde het in Maranello. Dat jaar stond in het teken van het duel met Matra die met man en macht aantrad met oog op een verovering van het kampioenschap. Er ontspon een hevig strijd, gearbitreerd door al dan niet sporadische deelnames van Alfa Romeo, Gulf Mirage en Porsche. Ook tijdens de 1000 km van Spa-Francorchamps stonden Ferrari en Matra met getrokken messen tegen elkaar. Het was Jacky Ickx die tijdens de kwalificaties de pole realiseerde. En wat voor één! De rode Ferrari 312PB had slechts 3’12”7 nodig voor een rondje Francorchamps. Goed voor een gemiddelde van 264 km/h, de snelste ronde die ooit op een “natuurlijk” circuit werd afgelegd! Een absoluut record dat tot op heden nog steeds staat. Daarmee was hij 15”3 sneller dan Chris Amon, houder van de scherpste tijd ooit in de GP van België voor F1 wagens op het circuit van Spa! Tijdens de wedstrijd kreeg Ickx, die de 312PB deelde met Redman en riant op kop reed, af te rekenen met een geblokkeerde versnellingsbak. Een snelle analyse bracht aan het licht dat de olieleiding van de bak losgetrild was waardoor de gangwissel zonder olie kwam te staan! Ook de zusterwagen van Merzario-Pace kreeg te kampen met hetzelfde euvel. Beide Matra’s vielen al snel terug door bandenproblemen waardoor beide Gulf Mirages M6 naar de voorste gelederen konden doorstoten en een dubbelslag realiseerden.

P499

50 jaar na de 312PB kondigt Ferrari zijn retour aan in het wereldkampioenschap lange afstandsracen, beter bekend als FIA-WEC, met de 499P. Maranello neemt daarbij de handschoen op tegen Cadillac, Peugeot, Porsche, Toyota en Vanwall. Een prachtig startveld dat zeker voor de nodige spanning zal zorgen. Reeds bij de eerste wedstrijd, de Sebring 1000 Miles, verraste Antonio Fuoco met de Ferrari N° 50 vriend en vijand door de Ferrari op pole te zetten. Een grote opdoffer voor Toyota die inmiddels toch al enkele jaren in het WK Endurance meedraait en over enorm veel ervaring beschikt. Toch tijdens de wedstrijd bleken de Japanners het goede ritme gevonden te hebben. De Ferrari van Fuoco-Molina-Nielsen eindigde mooi derde, de strafste prestatie van de “nieuwkomers”! Ook in Portimao waar de tweede afspraak van het seizoen plaatsvond, bleken de bolides uit Maranello de sterkste nieuwelingen. Het was opnieuw de Ferrari met startnummer 50 die het beste presteerde, goed voor tweede plaats in het algemene klassement.

Tekst: Alec Lavaerts
Foto’s: Archief Ferrari, Archief Englebert Magazine